بازاریابی چریکی یا بازاریابی پارتیزانی یکی از شیوه‌های بازاریابی است که در نگاه اول به عنوان یک سبک آزاردهنده و نامناسب شناخته می‌شود. اما با کمی جستجو در میان این شیوه می‌توان گفت که شرکت‌های بزرگ از این سبک بازاریابی برای جذب مشتریان خود به صورت خلاقانه استفاده می‌کنند. در دنیای امروزی که رقابت میان شرکت‌های تجاری افزایش یافته است، بهره‌گیری از بازاریابی پارتیزانی می‌تواند باعث تمایز فعالیت‌های بازاریابی میان شرکت‌های مختلف شود.
در این مقاله قصد داریم تا در مورد بازاریابی چریکی صحبت کنیم. پیشنهاد می‌کنیم تا پایان مقاله همراه ما باشید.
بازاریابی پارتیزانی
این بازاریابی در زبان لاتین با نام گوریلا مارکتینگ نیز شناخته می‌شود که یک استراتژی تبلیغاتی نامتعارف است و سعی می‌کند تا با کمترین هزینه، بیشترین بازخورد را به شرکت‌های تجاری ارائه دهد. شاید مهم‌ترین نکته‌ای که در بازاریابی چریکی وجود دارد بحث هزینه آن است که به این نام معروف شده است. در ادبیات مدیریت بازاریابی، از این نوع بازاریابی به عنوان شیوه کاربردی مارکتینگ، بدون هزینه مالی نام برده می‌شود.
در این شیوه شرکت‌ها با صرف وقت و انرژی، بدون نیاز به صرفه هزینه و تبلیغات، می‌توانند مخاطبان زیادی را کسب کنند. اساس این گونه بازاریابی بر اساس تاکتیک جنگ چریکی است که در آن سربازها به صورت نامنظم، از حرکات غیرقابل پیش بینی استفاده می‌کنند تا بتوانند دشمن را غافلگیر کنند. به عنوان مثال در جنگ‌های مختلف، نیروهای چریکی در کمین دشمن می‌نشینند یا در نیمه شب، به اردوگاه دشمن شبیخون می‌زنند.
آشنایی با تاریخچه بازاریابی چریکی
بازاریابی پارتیزانی برای نخستین بار در سال 1984، در قالب یک کتاب به قلم لویسون به جهانیان معرفی شد. بعد از معرفی اولیه این شیوه بازاریابی، در حال حاضر بیش از 35 کتاب، خبرنامه، فایل صوتی مشاوره‌ای و مجله منتشر شده است که در مورد بازاریابی پارتیزانی اطلاعات مختلفی را به افراد مرتبط ارائه می‌دهد. در بسیاری از کشورهای جهان این شیوه بازاریابی به عنوان یک شیوه مارکتینگ موفق شناخته می‌شود.
جی کانرد لویسون به عنوان پدر بازاریابی چریکی، این استراتژی را بدین صورت توصیف می‌کند: روحیه و ماهیت این نوع از بازایابی یک چیز است؛ شرکت‌ها با استفاده از این شیوه بازاریابی می‌توانند به اهداف متعارف خود دست پیدا می‌کنند و برای این که مخاطبان خود را کسب کنند، بدون صرف هزینه و با استفاده از شیوه‌های غیرمعمول قادر خواهند بود تا این شیوه بازاریابی را امتحان کنند.
تعریف لویسون نشان می‌دهد که این شیوه مارکتینگ بدون صرف هزینه زیاد امکان پذیر است و شرکت‌های تجاری اگر بتوانند بهترین روش را برای اجرای این نوع بازاریابی انتخاب کنند، قادر خواهند بود تا با کمترین هزینه به بهترین نتیجه دست پیدا کنند.
دلایل موفقیت بازاریابی پارتیزانی
شاید جالب باشد بدانید که دلایل مختلف زیادی وجود دارند که کسب و کارهای کوچک و بزرگ از این شیوه برای بازاریابی استفاده می‌کنند. بازاریابی چریکی به راحتی برای تمام شرکت‌های امروزی قابل پیاده سازی است و به دلیل این که هزینه اجرای آن پایین است، بسیاری از کسب و کارها از آن استفاده می‌کنند. اجرای صحیح و دقیق این شیوه بازاریابی باعث تاثیرگذاری زیادی بر روی مخاطب خواهد شد.
شرکت‌های تجاری بزرگ برای این که بتوانند به شکل جذاب و خلاقانه برند خود را به مشتریان‌شان معرفی کنند، می‌توانند بازاریابی پارتیزانی را به بهترین شکل در برنامه بازاریابی خود قرار دهند. به دلیل موارد گفته شده، این نوع از بازاریابی در حال حاضر بسیار پرطرفدار است و توسط شرکت‌های مختلف کوچک و بزرگ انجام می‌شود.
البته باید خاطر نشان کرد که شرایط اقتصادی امروزی باعث شده است تا محبوبیت بازاریابی چریکی به شکل قابل توجهی افزایش پیدا کند. کسب و کارها در تلاش‌اند تا با استفاده از پیشرفت تکنولوژی، هزینه بازاریابی خود را تا حدود زیادی کاهش دهند. دولت‌ها نیز با ارائه تسهیلات بیشتر سعی می‌کنند تا به کاهش هزینه مارکتینگ شرکت‌ها کمک کنند. امروزه بسیاری از مردم کمتر از گذشته فریب نام برندها را می‌خورند و سعی می‌کنند تا از فرصت‌های ایجاد شده استفاده کرده و محصولات کاربردی را خریداری کنند.
مزایای بازاریابی پارتیزانی
بازاریابی بر اساس هر استراتژی دارای یک سری مزایا و معایب خاص است. بازاریابی به معنای شیوه صحیح ارتباط با مشتریان است. بازاریابی چریکی از مزیت‌های زیادی برخوردار است که در ادامه به مهم‌ترین آنها اشاره خواهیم داشت:
- نیاز به بودجه بسیار کم برای اجرا
- پتانسیل بسیار بالا و تاثیرگذاری اثربخش
- فراهم کردن شرایط خلاقیت برای برندسازی به شکل غیرعادی
- قابلیت آنالیز واکنش افراد و درک برند
- قابلیت ویروسی شدن فضای مجازی در کمترین زمان ممکن
- پتانسیل ایجاد شراکت با مکان‌های مختلف و مشارکت سودمند دوجانبه
معایب بازاریابی پارتیزانی
بازاریابی چریکی دارای یک سری معایب است که شرکت‌های بزرگ و کوچک باید قبل از اجرای آن، نسبت به معایب این گونه مارکتینگ اطلاعات خود را افزایش دهند. از مهم‌ترین عیب‌های این نوع بازاریابی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خطر شکست در معرض عموم در صورت عدم اتخاذ شیوه صحیح
- خطر بروز شرایط پیش بینی نشده مانند شرایط بد آب و هوایی، تنش‌های مذهبی
- خطر آزار یا ترس مردم که می‌تواند تبعات زیادی به دنبال داشته باشد
- خطر بحث‌های قانونی و حقوقی
بازاریابی پارتیزانی برای کسب و کارهای کوچک
بسیاری از کسب و کارهای کوچک که برای اهداف بازاریابی خود می‌خواهند در هزینه‌هایشان صرفه جویی کنند از بازاریابی چریکی استفاده می‌کنند. هدف اصلی این گونه بازاریابی کمک به کسب و کارهای کوچک است تا بتوانند با هزینه اندک مخاطبان زیادی جذب کنند. اما باید بیان کرد که لزوما استفاده از تکنیک‌های این بازاریابی صرفا برای شرکت‌های تجاری کوچک نیست. شرکت‌های بزرگ نیز برای رسیدن به موفقیت از این شیوه استفاده می‌کنند.
شاید به جرات بتوان گفت که بازاریابی پارتیزانی به عنوان یک شیوه مناسب برای شرکت‌های تجاری کوچک است. زمانی که استراتژی بازاریابی پارتیزانی به شکل صحیح اجرا شود، شرکت‌ها قادر خواهند بود تا با یک هزینه اندک، مخاطبان زیادی را جذب کنند. این شیوه یک راه مناسب برای متفاوت جلوه دادن شرکت‌های کوچک در میان رقبا است. مخاطبان زمانی که با این شیوه بازاریابی جذب شوند، خلاقیت شرکت را به ذهن خود می‌سپارند.
یکی از نمونه‌های معروف بازاریابی پارتیزانی که در کسب و کارهای کوچک اجرا شده است، پروژه ویچ بلایر است که توسط چند فارغ التحصیل فیلم سازی فلوریدار انجام شد. در این شیوه با استفاده از بودجه کم، بازاریابی به بهترین شکل اجرا شد.
شیوه استفاده از بازاریابی پارتیزانی در کسب و کار بزرگ
شرکت‌های تجاری بزرگ از استراتژی بازاریابی پارتیزانی به عنوان مکمل کمپین‌های خود استفاده می‌کنند. زمانی که شرکت‌های تجاری بزرگ بتوانند با استفاده از ایده‌های جذاب، بازاریابی پارتیزانی را اجرا کنند، ضمن صرفه جویی در هزینه‌های خود می‌توانند وفادارترین مخاطبان را جذب کنند. شاید جالب باشد که بدانید اجرای بازاریابی پارتیزانی در شرکت‌های بزرگ با ریسک زیادی همراه است.
در موارد مختلفی انتخاب شیوه اشتباه می‌تواند اجرای این سیستم بازاریابی را با شکست مواجه کند. تجارت کوچک با استرس و ریسک کمتری می‌تواند بازاریابی چریکی را اجرا کنند چرا که در صورت شکست به آسانی از ذهن مردم فراموش می‌شوند. یک نمونه ناموفق از بازاریابی پارتیزانی مرتبط با فیلم Aqua Teen Hunger Force است که باعث ایجاد یک وحشت درون شهری در میان مردم شد. اجرای صحیح بازاریابی پارتیزانی دارای اهمیت است و می‌تواند تضمین کننده رشد یک کسب و کار باشد.
اجرای بازاریابی پارتیزانی
شرکت‌ها برای این که بتوانند بازاریابی چریکی را به بهترین شکل انجام دهند، بهتر است نکات زیر را در نظر بگیرند تا استراتژی انتخاب شده را به بهترین شکل اجرا کنند:
جستجوی بازار
اولین قدم برای کسب و کارهای کوچک و بزرگ این است که بتوانند مشتریان خود را شناسایی کنند. این که مشتریان یک شرکت چه کسانی هستند دارای اهمیت است. پس از شناسایی مشتریان، دسته بندی آنان دارای اهمیت است. کسب و کارهای امروزی علاوه بر طبقه بندی مشتریان باید رقبای خود را آنالیز کنند. این که رقبا از چه استراتژی در حال بازاریابی هستند دارای اهمیت است.
تهیه فهرست
شرکت‌ها بعد از جستجوی بازار برای این که بتوانند بازاریابی چریکی را به درستی اجرا کنند، باید یک فهرست از مزیت و منافعی که می‌توانند به دست مشتری برسانند را تهیه کنند. زمانی مشتریان جذب خدمات و محصولات یک شرکت می‌شوند که مزایا و منافع خاصی دریافت کنند. مشخص کردن این موضوع می‌تواند برای اجرای استراتژی دارای اهمیت باشد.
مشخص کردن بهترین شیوه‌ها
زمانی که نیاز مشتریان شناسایی شد، تشکیل جلسه تیم بازاریابی برای مشخص کردن بهترین شیوه‌ها دارای اهمیت است. در این جلسه تیم بازاریابی باید مشخص کند که چه شیوه‌هایی را برای ارائه خدمات و محصولات می‌تواند انتخاب کند. هر محصول و یا خدمات برای گروه خاصی از مشتریان دارای اهمیت است. انتخاب بهترین شیوه‌ها باعث می‌شود تا بازاریابی پارتیزانی به بهترین شکل انجام شود.
تدوین برنامه مناسب
یک شرکت بعد از اجرای مراحل اولیه در بازاریابی چریکی باید بتواند مسیر حرکت خود را مشخص کند. بررسی این که شرکت در چه جایگاهی قرار دارد، دارای اهمیت است. زمانی که اهداف از پیش تعیین شده مطابق با برنامه ریزی پیش برود مهم است. به عنوان مثال تعیین کردن میزان فروش، تعداد مشتری و… باعث می‌شود تا شرکت یک تصمیم گیری مناسب برای ادامه راه خود اتخاذ کند.
داشتن تقویم بازاریابی پارتیزانی
در تقویم پارتیزانی هر شرکت باید مشخص کند که در طول ماه و هفته چه برنامه‌ای باید داشته باشد. به عنوان مثال تعیین کردن این که در هر ماه کدام نقشه و با چه بودجه‌ای اجرا شود دارای اهمیت است. شرکت‌های امروزی باید بدانند که بدون برنامه ریزی هیچ موفقیتی امکان پذیر نیست.
یافتن شرکای بازاریابی
این مرحله در اجرای بازاریابی چریکی به صورت اختیاری توسط برخی از شرکت‌های کوچک و بزرگ اجرا می‌شود. اگر شرکت‌های تجاری بخواهند به موفقیت‌های چشم‌گیر دست پیدا کنند باید از شرکای بازاریابی جدید استفاده کنند. ایجاد یک تیم تبلیغاتی باعث می‌شود تا محصولات و خدمات ارائه شده به دست مشتریان بیشتری برسد.
شروع حمله
با توجه به تقویم زمانبندی در نظر گرفته شده، شرکت باید بتواند در زمان مناسب حمله خود را آغاز کند. اجرای حمله زمانی موفقیت آمیز است که تمام حربه‌ها به صورت یکباره اجاره نشود. اجرای یکباره نقشه‌ها می‌تواند به دلیل ایجاد مشکلات مالی متوقف شود.
حفظ حمله
کسب و کارهای بزرگ و کوچک باید بدانند که در بیشتر مواقع نگهداری حمله از شروع آن مهم‌تر است. شرکت‌ها اگر نتوانند حمله خود را حفظ کنند، تبلیغات و بازاریابی آغاز شده بی‌ثمر خواهد بود. پیش رفتن مطابق با برنامه و تقویم دارای اهمیت است و می‌تواند ضامن اجرای بازاریابی پارتیزانی باشد.
تحلیل حمله
در هر گامی تحلیل و بررسی فعالیت‌های انجام شده دارای اهمیت است. شرکت‌ها اگر نتوانند کار خود را به صورت اثربخش تحلیل کنند، نمی‌توانند مشکلات خود را شناسایی کرده و آن را رفع کنند. هر حمله انجام شده باید در زمان مناسب مورد تحلیل و بررسی شرکت قرار بگیرد. تحلیل صورت گرفته می‌تواند میزان کاستی‌ها را به شکل دقیق مشخص کند که این امر برای تبلیغات بعدی مهم است.
بهبود و گسترس فعالیت
با تحلیل‌های انجام شده در گام قبلی، شرکت‌ها برای اجرای مجدد بازاریابی چریکی می‌توانند به بهترین شکل اقدام کنند. در صورت نیاز و با توجه به تقویم طراحی شده، حمله مجدد می‌تواند به شکل بهینه انجام شود. استفاده از شیوه‌های مختلف بازاریابی پارتیزانی زمانی می‌توان به صورت مجدد ثمربخش باشد که تحلیل انجام شده منجر به بروز تغییرات مثبت شود.
ایده‌های بازاریابی چریکی
یک سری ایده‌های جذاب در بازاریابی پارتیزانی وجود دارد که در ادامه به مهم‌ترین آنها می‌پردازیم:
معرفی به وسیله مخاطب
اگر یک کسب و کار بتواند خدمات خود را به شکل خاص به مخاطب ارائه دهد، تبلیغ شرکت در میان مردم به صورت ویروس می‌چرخد که این امر می‌تواند بدون هزینه منجر به جذب مخاطبان بیشتر برای شرکت شود.
استفاده از فرصت رایگان
شرکت‌ها با بهره‌گیری از فرصت‌های رایگان ایجاد شده می‌توانند از بازاریابی پارتیزانی استفاده کنند. در بسیاری از زمان‌ها با استفاده از یک دیوار می‌توان کار تبلیغاتی را به شکل اثربخش انجام داد. دیوارنویسی بدون آن که هزینه‌ای برای شرکت‌ها داشته باشد بسیار اثربخش خواهد بود.
مهیا کردن فرصت تبلیغات
شاید به جرات بتوان گفت که بازاریابی چریکی زمانی می‌تواند تاثیر خود را نشان دهد که شرکت‌ها از محیط‌های مختلف، یک فرصت مناسب برای تبلیغات ایجاد کنند. انتخاب مکان‌های هوشمندانه باعث می‌شود تا این گونه تبلیغات به صورت ویروسی انجام شود.
تبلیغات چریکی و تاثیر آن در بازاریابی دیجیتال
شرکت‌ها زمانی که بتوانند شناخت خود را نسبت به محیط اینترنت بیشتر کنند، در کمترین زمان ممکن قادر خواهند بود تا خدمات و محصولات‌شان را به مخاطبان معرفی کنند. اصول بازاریابی چریکی در بازاریابی اینترنتی است. این نوع مارکتینگ به صورت کم هزینه می‌تواند راهکارهای عملی را با کسب و کارهای امروزی نشان دهد.
شناخت مزایا و معایب بازاریابی آنلاین، مقدمه‌ای است بر انجام بازاریابی پارتیزانی است که این امر برای بسیاری از کسب و کارهای تجاری دارای اهمیت است. شرکت‌ها باید بتوانند با بررسی وضعیت دیجیتال مارکتینگ نسبت به انتخاب بهترین شیوه بازاریابی اقدام کنند.
جمع بندی بازاریابی چریکی
بازاریابی چریکی یا بازاریابی پارتیزانی یک استراتژی مقرون به صرفه است که از تاکتیک‌های غیرمتعارف استفاده می‌کند. در به کارگیری این استراتژی داشتن برنامه برای رسیدن به موفقیت دارای اهمیت است. شرکت‌های تجاری اگر بخواهند محصول یا خدمات خود را در معرض دید کاربران قرار دهند، بهتر است با برنامه ریزی از استراتژی چریکی استفاده کنند. کمپین‌های تبلیغات چریکی به دلیل این که به صورت غیر متعارف انجام می‌شوند همواره اثربخشی زیادی بر روی ذهن مصرف کننده دارد.
خریداران با مشاهده این گونه کمپین‌ها تحت تاثیر قرار گرفته و سعی می‌کنند تا به سمت استفاده از خدمات و محصولات شرکت بروند. شرکت‌ها در صورتی که بخواهند بازاریابی چریکی را به بهترین شکل اجرا کنند، کافی است ایده‌های خلاقانه را به کار بگیرند.